IVF Treatment Failure Reasons: IVF अयशस्वी होण्याची 3 कारणे... स्त्रियांना यामुळेच मिळू शकत नाही मातृत्त्वाचं सुख!

अनेक व्रत, उपास-तापास करून, उपचार करूनही काही दाम्पत्यांना संतती सुख प्राप्त होत नाही. त्यामुळे अखेरचा पर्याय म्हणून बहुतांश दामप्त्ये आयव्हीएफचा (In Vitro Fertilization) पर्याय निवडतात. सध्या गर्भधारणेसाठी (Pregnancy) आयव्हीएफ (In Vitro Fertilization) ही वैद्यकीय संकल्पना हळूहळू लोकप्रिय होत आहे.

IVF Treatment Failure Reasons: अनेक व्रत, उपास-तापास करून, उपचार करूनही काही दाम्पत्यांना संतती सुख प्राप्त होत नाही. त्यामुळे अखेरचा पर्याय म्हणून बहुतांश दामप्त्ये आयव्हीएफचा (In Vitro Fertilization) पर्याय निवडतात. सध्या गर्भधारणेसाठी (Pregnancy) आयव्हीएफ (In Vitro Fertilization) ही वैद्यकीय संकल्पना हळूहळू लोकप्रिय होत आहे. या तंत्रामुळे आपत्य होत नसलेल्या जोडप्यांना संतती सुखाचा आनंद घेता येतो. मात्र, असे असले तरी आयव्हीएफ (IVF) उपचार पद्धत अयशस्वी झाल्याचे अनेक प्रकरणांमधून समोर आले आहे. ही उपचार पद्धत अयशस्वी होण्याची कारणे वेगवेगळी असू शकतात. बाह्य घटक हे मुख्य कारण आहेत, जे आयव्हीएफ प्रक्रियेतील गोंधळासाठी जबाबदार असते. ही प्रक्रिया का अयशस्वी होते, हे आपण जाणून घेणार आहोत.

या 3 करणांमुळे IVF प्रक्रिया ठरते अयशस्वी

तुम्ही निवडलेले क्लिनिक, प्रयोगशाळा कशी आहे, हे महत्त्वाचे आहे. भ्रूणशास्त्रज्ञांची (Embryologist) पात्रता हे सर्व घटक IVF च्या प्रक्रियेवर परिणामकारक ठरू शकतात. या सर्व परिस्थिती आदर्श असल्या तरी ही प्रक्रिया अयशस्वी देखील ठरू शकते. फर्टिलिटी क्लिनिकने (Fertility clinic) काही प्रमुख कारणे सांगितली आहेत, ज्यामुळे IVF अयशस्वी होऊ शकते.

मानवी अंडाशय ही अत्यंत गुंतागुंतीची रचना आहे. यात असामान्यता असल्यास मोठा धोका असण्याची शक्यता असते. पेशी विभाजित होतात तेव्हा गुणसूत्रे (तुमची आणि तुमच्या जोडीदाराची जीन्स असलेली डीएनए पॅकेट्स) दुप्पट होतात आणि पेशीच्या मध्यभागी गोळा होतात. यातील अर्धे गुणसूत्र एका मार्गाने स्थान बदलतात. तर उर्वरित गुणसूत्रे विरुद्ध दिशेने फिरतात. कारण ते स्पिंडल उपकरणाशी जोडलेले असतात. जे गुणसूत्र वेगळे करण्यासाठी जबाबदार असतात. जस-जसे अंडाशयात शुक्राणूचे जंतू वाढतात तशी गुणसूत्रांत वाढ होते. तस-तसे स्पिंडल उपकरण तुटण्याचा धोका निर्माण होतो. त्यामुळे गुणसूत्र असामान्य होते आणि अव्यवहारिक भ्रूण तयार होते. अंडाशयातील मुक्त रॅडिकल्स, प्रतिक्रियाशील ऑक्सिजन प्रजाती आणि चयापचय पदार्थाची वाढ झाल्याने अंडाशयात तयार झालेले जंतू पेशींना नुकसानदायक ठरतात. कर्गर स्टेट सारख्या मोठ्या प्रकाशन गृहांमध्ये प्रकाशित झालेल्या अलिकडील अभ्यासात असे म्हटले आहे की, अंडाशयातील 25 ते 40 टक्के गुणसूत्रांमध्ये असामान्य असतात. स्त्रीचे बिजांड जसजशी मोठे होत जाते तसतशी ही संख्या वाढते.

भ्रूण प्रत्यारोपण यशस्वी

गर्भाशयाच्या आतील अस्तराशी गर्भ जोडण्यात अपयश येते, तेव्हा आयव्हीएफ अयशस्वी होण्याच्या शक्यता जास्त असते. भ्रूणरोपण अयशस्वी होणे हे एकतर भ्रूणतील समस्या किंवा गर्भाशयातील समस्या असू शकते. सुमारे 90 टक्के प्रकरणांमध्ये, प्रजनन प्रक्रियेत गुंतलेले डॉक्टर गर्भाच्या विकासाच्या कमतरतेसाठी भ्रूणरोपण अयशस्वी होण्याला दोष देतात. अनेक भ्रूण पाच दिवसांपूर्वी विकसित होत असतात आणि मरत असतात. पण जे भ्रूण पहिले काही दिवस जगतात आणि निरोगी दिसतात. ते देखील गर्भाशयात रोपण केल्यावर कधीतरी मरतात. काही वेळा अनुवांशिक आणि गुणसूत्र समस्यांमुळे गर्भ खूपच कमकुवत असतो, तर काही प्रकरणांमध्ये गर्भामध्ये पुरेशा पेशी नसतात. त्यांचा विकास होत नाही. IVF सह प्रिइम्प्लांटेशन जेनेटिक स्क्रीनिंग ( PGS) चाचणी हे असे तंत्र आहे. ज्याद्वारे IVF प्रक्रिया यशस्वी होण्याची शक्यता वाढते. या तंत्रात गर्भ गर्भाशयात हस्तांतरित करण्यापूर्वी गर्भाच्या अनुवांशिक रचनेचा अभ्यास केला जातो. त्यामुळे डॉक्टरांना जगण्याची क्षमता असलेला गर्भ निवडता येतो. निकृष्ट दर्जाचा भ्रूण, कमकुवत भ्रूण असण्याची अनेक कारणे आहेत. ज्यामुळे भ्रूण एका विशिष्ट अवस्थेपलीकडे विकसित होत नाही, परंतु गर्भात काय चूक झाली हे शोधण्याचे कोणतेही तंत्रशुद्ध तंत्र अद्याप उपलब्ध नाही.

गुणसूत्रांमध्ये असमानता..

गर्भातील गुणसूत्रांच्या अनियमिततेमुळे IVF प्रक्रिया देखील अयशस्वी होऊ शकते. यासह गुणसूत्रांचा डीएनए गहाळ किंवा जास्त आहे, किंवा अनियमित आहे अशा परिस्थितीत ही IVF अयशस्वी होते. अशा परिस्थितीत शरीर गर्भ नाकारतो. गर्भाच्या विकासाच्या प्रक्रियेदरम्यान असामान्य गुणसूत्र पालकांपैकी एकाकडून मिळतो. गर्भाशयातील समस्येमुळे भ्रूण प्रत्यारोपण करण्यात अडचणी येत अखेरर IVF अयशस्वी होते.

जर्नल ऑफ ट्रान्सलेशनल अँड्रोलॉजी अँण्ड युरोलॉजीच्या मते, सामान्य शुक्राणू विश्लेषण असलेल्या पुरुषांमध्ये दोषपूर्ण शुक्राणू डीएनए असू शकतो. शुक्राणूंच्या अनुवांशिक समस्या वेगवेगळ्या विभागांमधील शुक्राणूंच्या डीएनएचे विश्लेषण करून समजू शकतात. ते अनेकदा वापरले जात नाही. हे काहींच्या उपचारात एक अतिशय महत्त्वाचे वळण असल्याचे सिद्ध होते. गर्भधारणा तपासणी चाचणी (PGS) गर्भातील गुणसूत्रांची अखंडता ठरवू शकते.